Na kruchym lodzie. Opowieść o Arktyce i zmianach klimatu

Recenzje książki: Na kruchym lodzie. Opowieść o Arktyce i zmianach klimatu (13) Poniższe recenzje mogły powstać po przekazaniu recenzentowi darmowego egzemplarza poszczególnych utworów bądź innej zachęty do jej napisania np. zapłaty.

1. literacki.kociołek Włodarska Patrycja

   Książka była fascynującą przygodą. Autor, który spędził kilkadziesiąt lat, badając rejony polarne, nie zasypuje nas suchymi faktami. Przedstawia zaś życie arktycznych mieszkańców od strony zupełnie (przynajmniej mi) nieznanej. Możemy liczyć na mnóstwo anegdot, ciekawostek, historii do pośmiania się, ale także nie ominie nas solidna dawka wiedzy. Temat ocieplenia klimatu nie powinien być nam obojętny. Ale ☝️ Nie możemy także wierzyć w każdą historię mediów "o wychudzonym skrajnie misiu (ocieplenie klimatu!) lub "o śmierci morsów spadających z klifu (ocieplenie klimatu!). Prawdziwe przyczyny są zgoła inne. I ta książka idealnie Wam je przedstawi, nie umniejszając powagi zmian klimatycznych. I choć autor wspaniałomyślnie zaznacza, że procesów związanych z ociepleniem Arktyki nie da się oceniać jednoznacznie negatywnie to podsumowuje to następująco: ,,Może to być jednak tylko tymczasowy scenariusz. Gdy zmiany osiągną nieodwracalny pułap, zniknie niepowtarzalny ekosystem arktyczny w takiej postaci, jaką znamy". Książka uświadamia, a jednocześnie jest istną skarbnicą wiedzy. Każdy rozdział wnosi coś nowego, intrygującego... Ostatecznie nie kończy się stwierdzeniem "Ocieplenie klimatu przyniesie pewną zgubę faunie arktycznej!" I bardzo dobrze, bo bałam się tego po tej książce. Autor z ogromnym doświadczeniem patrzy na tę sprawę z dystansu, z chłodnym racjonalizmem. Ale jakie wnioski wysnuł - tego dowiecie się sięgając po tę właśnie książkę. A zapewniam, że warto!

2. zaczytaneserce Borecka Patrycja

   "Na kruchym lodzie" autorstwa Lecha Stempniewicza to fascynująca historia o życiu na mroźnej Arktyce. Opisane wyprawy autora na północ łapią za serce i umożliwiają realnie odczuć każdą przygodę. Niesamowite opisy życia zwierząt takich jak renifery czy foki wzbudzają zainteresowanie i pozwalają poznać życie w tej części świata. Niedźwiedź polarny, będący właściwie głównym bohaterem książki jest pokazany z zupełnie innej strony niż można byłoby przypuszczać. Przystosowanie do życia jak i walka o przetrwanie, są ogromną częścią ich istnienia. Fotografie zamieszczone w książce wzbudzały we mnie bardzo różne emocje, od uśmiechu aż wręcz do płaczu! Nie da się opisać tego, ile informacji i wrażeń daje czytelnikowi ta książka, myślę, że nie ma drugiej tak wartej poznania lektury w tematyce życia na Arktyce.

3. Asia czytasia Manikowaka Joanna

   Proszę Państwa oto miś. Miś jest biały, puchaty i mieszka w niezbyt przyjaznym miejscu - na dalekiej północy. Pewnie już domyśliliście się, że będę opowiadała o książce o niedźwiedziu polarnym. Brawo wy! Lech Stempniewicz, profesor ekologii, napisał publikację „Na kruchym lodzie. Opowieść o Arktyce i zmianach klimatu”. Możemy wyróżnić trzy elementy, jakie się na nią składają. Prezentacja Arktyki i jej ekosystemu, wspomnienia autora z badań, które tam prowadził, dużą część poświęconą niedźwiedziom polarnym oraz mniejszą, w której porusza się temat globalnego ocieplenia. Ta książka jest „zlepkiem” treści związanych z Arktyką. Niewątpliwie miała być to książka o niedźwiedziach polarnych, bo zajmują w niej dużo miejsca i jest to spólny, dobrze zaplanowany tekst. Przypuszczam jednak, że było go za mało, stąd wzięły się pozostałe treści. Ktoś może powie, że potrzebny był wstęp. Tak, jednak to co poprzedza cześć o misiach nie jest typową charakterystyką białego lądu. Zauważycie też, że globalne ocieplenie ma związek ze zwyczajami zwierząt, prowokuje ich zmiany. Niewątpliwie. Jednak temat jest tak obszerny, że pewnie nie zabrakłoby go na oddzielny wywód. Ponadto już z części o niedźwiedziach można wyciągnąć wiele wniosków. Dlatego mniemam, że albo miał zagwarantować kilkanaście stron więcej, lub autor koniecznie chciał się wypowiedzieć i uznał tę publikację za dobrą okazję. Fakt faktem, że Lech Stempniewicz ma kompetencje i talent, żeby zabierać głos. Wspominałam już, ze autor posiada tytuł profesora. Na białym lądzie był, widział, sprawdzał. Jego wywód często jest przetykany wspomnieniami z tych wypraw, a także zabawnymi anegdotami. Efekt jest przecudowny. Popularnonaukowa książka nabiera wymiaru osobistego, a zimny wykład o zimnej Arktyce staje się żywy, zabawny, szalony. Zresztą Lech Stempniewicz okazał się jednym z tych naukowców, którzy potrafią oddzielić pracę naukową od popularnej. Wie, że pisze coś dla masowego odbiorcy. Wie, że nie ma się mądrować, a zaciekawić. I robi to z sukcesem. Nie wiem, co mi strzeliło do głowy, że ja, „ciepłolub”, sięgnęłam po książkę o Arktyce. Cokolwiek to było niech częściej podsuwa mi tak interesujące lektury. Publikacja „Na kruchym lodzie” okazała się bardzo przyjemnie podaną porcją wiedzy o białym lądzie, a przede wszystkim niedźwiedziach polarnych. Do tego autor zaimponował mi zdroworozsądkowym podejściem do zmian klimatycznych. Nie straszy, nie beszta mówi o faktach i prosi o przesiewanie informacji przez sito wiedzy.

4. zaczytana_nadiaa Jurek Danuta

   „Na kruchym lodzie” Czy można wyobrazić sobie Ziemię bez niedźwiedzi polarnych? Takie pytanie pojawiło się, gdy opinią publiczną na świecie wstrząsnęło zdjęcie skrajnie wychudzonego niedźwiedzia dryfującego na krze. Zwierzę szybko stało się symbolem negatywnych skutków zmian klimatu i dyskusji o przyszłości gatunku, który z winy człowieka zaczął stąpać po kruchym lodzie. „Na kruchym lodzie” - to idealna książka dla osób ciekawych wiedzy. Opowieść o Arktyce i zmianach klimatu napisana przez profesora ekologii, w sposób przejrzysty i zrozumiały. Lech Stempniewicz od ponad pół wieku prowadzi badania w rejonach polarnych. Zajmuje się reakcją organizmów, populacji i całego ekosystemu na zmiany klimatu, które przejawiają się w Arktyce znacznie silniej niż gdziekolwiek indziej. Książka to opowieść o bliskich spotkaniach z niedźwiedziami polarnymi, ale także o fokach, pingwinach i wielu innych gatunkach… „Jednostkowe działania będą tak samo skuteczne, jak wylewanie wody dziurawym wiadrem. Mowa tu o działaniach niebywale kosztownych i, co istotne, bez szybkich spektakularnych efektów.” Książka to duża dawka wiedzy, z mnóstwem zdjęć, co czyni ją pięknie wydaną i godną podarowania bliskiej osobie.

5. Literatura_osobliwej Syrówka Katarzyna

   ❄️Na moją listę najlepszych tytułów 2022 roku właśnie dołączyła "Na kruchym lodzie. Opowieść o Arktyce i zmianach klimatu" profesora Lecha Stempniewicza. 🐻‍❄️Mam jednak wrażenie, że tytuł jest trochę mylący i sugeruje rozprawę na tematy ekologiczne z mnóstwem statystyk i wykresów. Gdybyście jednak zapytali mnie o czym jest tak książka, bez wahania odpowiedziałbym, że o niedźwiedziach polarnych, ponieważ to one są bohaterami 3/4 opowieści. Nie wiem jak Was, ale mnie taka proporcja tematyczna przeogromnie cieszy, tym bardziej, że w dotychczasowych publikacjach "miśkom" poświęcano zaledwie pojedyncze rozdziały. ❄️Lech Stempniewicz stworzył książkę na jaką czekałam od dawna - skoncentrowaną na arktycznych zwierzętach, ich życiu, biologi i relacjach. To taka rasowa publikacja przyrodnicza jednak nadal pozostająca ma poziomie dobrej książki popularnonaukowej. 🐻‍❄️Oprócz niedźwiedzi polarnych znajdziecie tu też opowieści o fokach, morsach, reniferach, lisach polarnych i licznych ptakach. Dla bardzo ciekawskich jest też mały wątek dotyczący pingwinów Adeli, żyjących ma przeciwległym biegunie oraz szczypta historii. ❄️Oczywiście na końcu pojawia się część o tytułowych zmianach klimatu, jadnak stanowi ona niewielki procent ogółu. Całość wzbogacają niewymuszone anegdotki autora i mnóstwo rewelacyjnych zdjęć będących uzupełnieniem treści 🤍. 🐻‍❄️Jedyne co mnie raziło w tej książce to dość często używane przez autora słowo "zdychć" w odniesieniu do śmierci zwierząt. Wiem, że takie określenie utarło się w mowie potocznej, jednak w moim słowniku już dawno przestało obowiązywać i drażni mnie, szczególnie jeżeli pojawia się w książce przyrodniczej. ❄️Mogłabym przymknąć na to oko, bo sama treść jest rewelacyjna, ale żeby nie było za bardzo cukierkowo, dla zasady ucinam pół gwiazdki. Nie mniej jednak gorąco polecam Wam tę publikację. Trzyma naprawdę wysoki poziom. Jest merytoryczna, wciągająca, a momentami zabawna. Taka jak lubię najbardziej :) Moja ocena: 9,5 ⭐

6. suchenia_reviewer Ceglińska Kasia

   Prawda o Arktyce Co dają książki? To czego sam często nie zobaczysz. Przenoszą nas w miejsca, do których docierają nieliczni śmiałkowie. I w taką podróż zaprasza autor książki „Na kruchym lodzie. Opowieść o Arktyce i zmianach klimatu”. Podróż niezwykłą, skutą lodem, nad wyraz drapieżną, zabierającą w świat mew trójpalczastych, alczyków, pingwinów, fok obrączkowanych i niedźwiedzi polarnych, okraszoną humorem wytrawnego słuchacza i obserwatora. To ruszajmy! Arktyka staje się powoli miejscem coraz bardziej eksploatowanym turystycznie, jednak nadal w większości przyciąga naukowców, którzy latami badają tutejszą florę i faunę. Takim ciekawskim, którego los zepchnął w te strony, jest Lech Stempniewicz. Swoją przygodę z Arktyką i Antarktyką profesor ekologii rozpoczął w 1974 roku, gdy pierwszy raz przyjechał na Spitsbergen. Od tamtej pory sukcesywnie rozwijał swojego polarnego bakcyla, by wszystkie lodowe doświadczenia zebrać w słowa i przybliżyć w dość intymnym dokumencie o stanie przyrody okołobiegunowej. „Na kruchym lodzie” nie jest nużącą rozprawą naukową, a raczej wciągającym reportażem z nutą swobodnego felietonu. Co ciekawe, swoją opowieść autor wzbogacił zdjęciami z własnego archiwum - realnymi dowodami, na których dosłownie zarejestrował momenty z życia mieszkańców tych niecodziennych terenów: niedźwiedzia polarnego metr po metrze zbliżającego się i w końcu atakującego (i to w wodzie!) renifera, niedźwiadki przytulone do grzbietu samicy wędrującej w poszukiwaniu czegoś do zjedzenia, kolonię nurzyków w skalnym starciu z oprawcą, czy grupkę młodych adelek nękaną przez parę wydrzyków i inne krwawe walki o przetrwanie. O tym jest właśnie ta opowieść, o przeżyciu, o ciągłej potrzebie szukania słabszego ogniwa w łańcuchu pokarmowym, by samemu iść dalej, bo droga do ofiary wobec topniejącego lodowca wciąż tylko się wydłuża. Tak oto profesor przybliża możliwe scenariusze wciąż postępujących zmian klimatu. W swoich dociekaniach bardziej spekuluje, jak nawet zaznacza, wróży z fusów, bo zwierzęta do wielu zmian potrafią się przyzwyczaić i reagują na zmniejszającą się ilość śniegu, wychodząc na ląd, czy jadając coś zupełnie wbrew swojej naturze. Impulsywne wyjaśnianie więc globalnym ociepleniem wszystkiego co dzieje się w Arktyce, niesie nierzadko więcej szkody niż pożytku. Tymczasem wystarczy bardziej wnikliwe śledztwo, by dowiedzieć się, że wieloryba mogła zabić śruba statku wycieczkowego, a niedźwiedzie - w teorii oprócz jedzenia tylko fok - korzystają też ze szwedzkiego stołu, jakim jest dla nich wysypisko śmieci lub skład ścierwa po polowaniach Inuitów, natomiast spadające z klifu morsy w słynnej scenie nad Morzem Czukockim to nic innego jak atak paniki wśród tych zwierząt. Mnie osobiście podejście do sprawy przez Lecha Stempniewicza bardzo przekonuje. Plastyczność ekologiczna i behawioralna arktycznych gatunków niech będzie tymczasowym scenariuszem, a czy zmiany osiągną nieodwracalny pułap i zniknie niepowtarzalny ekosystem, zależy już tylko od nas.

7. @leniwiec_posrod_ksiazek Malotka Dominika

   „Na kruchym lodzie” to ogrom wiedzy o arktycznej faunie w pigułce, podany jak na tacy, z której garściami mogą czerpać zarówno osoby obeznane, jak i te mniej obyte w naukowych tekstach przyrodniczych. Głównym bohaterem w książce jest niedźwiedź polarny i to jemu poświęcono najwięcej uwagi, ale w jego opowieści przewijają się chociażby foki, renifery, czy morsy (w końcu to one stanowią misiowe pożywienie). Zanim przyszła pora na rozdziały o niedźwiedziu z ogromną ciekawością czytałam wspominania autora z jego wypraw na północ, a także rozdział o koloniach arktycznych ptaków. Bohaterskich wyczyny ptasich rodziców eskortujących młode w ich pierwszej, bardzo niebezpiecznej, podróży z lądu do morza zrobiły na mnie naprawdę ogromne wrażenie! Pan Lech Stempniewicz ma niesamowity talent do przekazywania wiedzy i opowiadania o przyrodzie w sposób, który całkowicie pochłania czytelnika. Niezwykły popularnonaukowym dryg, lekkość i idealnie dobrana porcja humoru tworzą mieszankę, która sprawia, że tekst książki jest wyjątkowo przystępny, od początku do końca ciekawy i zachęcający do sięgnięcia po inne, podobne tematycznie i gatunkowo pozycje. Podtytuł książki informuje, że przeczytamy również co nieco o zmianach klimatu. W społeczeństwie, zdawać by się mogło, skrajnych przeciwników antropogenicznej genezy zmian klimatu, walczących z osobami dopatrującymi się jej na każdym kroku, autor pozostaje gdzieś w środku, nie będąc ani optymistą, ani pesymistą. Z otwartym umysłem i ugruntowaną wieloletnimi badaniami wiedzą, podchodzi do tematu jako realista i tak też poleca spoglądać na całe zjawisko czytelnikowi. Ocieplenie klimatu, owszem, jest faktem, jego skutki są widoczne (a prognozy bynajmniej nie są pozytywne), jednak nie warto wierzyć we wszystkie zdjęcia i teksty, które atakują nas w mediach - zwłaszcza jeśli nie są poparte rzetelną wiedzą naukową. Jeśli choć trochę interesuje Was tematyka polarna, lub przepuszczacie, że mogłaby Was zaciekawić, to nie wahajcie się i sięgnijcie koniecznie po „Na kruchym lodzie”. Nie jest to książka tylko o życiu niedźwiedzi polarnych. To opowieść o niezwykłej przyrodzie Arktyki, która pozwoli dostrzec na pozór niewidoczne zależności tworzące ten wyjątkowy ekosystem. Dzięki niej można zauważyć i zrozumieć pozytywne oraz negatywne zmiany zachodzące obecnie na dalekiej Północy. Polecam bardzo gorąco (choć lektura nieraz może przyprawić o gęsią skórkę)!

8. jezykowy.koneser Wojciechowska Daria

   „Na kruchym lodzie” to opowieść o Arktyce i zmianach klimatu. Została napisana przez profesora z dziedziny ekologii - Lecha Stempniewicza, mimo to książka jest łatwa w odbiorze. Nie ma tutaj naukowego języka. Autor opowiada o swoich podróżach po Arktyce, o badaniach, o zwierzętach zamieszkujących tamte tereny, o klimacie ale nie tylko, bo możemy przeczytać także historie różnych ludzi, z którymi autor pracował, czy też, które spotykał w trakcie podróży. Dowiadujemy się jakie były realia kilkadziesiąt lat temu. Spodziewałam się czegoś innego. Myślałam, że będzie to bardziej właśnie taka książka naukowa, objaśniająca nam jaki wpływ na Arktykę ma zmiana klimatu, co można z tym zrobić etc. Jest to natomiast literatura podróżnicza. To ciekawa i inspirująca lektura, zdecydowanie warta przeczytania. To była naprawdę interesująca i pouczająca podróż.

9. kinga_psy_i_ksiazka Kulig Kinga

   "Na kruchym lodzie" jest książką niezwykłą i w dodatku ma poekne zdjecia, których trochę jest. To literatura podróżnicza o Arktyce. To książka o spotkaniach z mieszkańcami tej mroźnej krainy. Z niedźwiedziami, fokami, pingwinami i innymi gatunkami. To również spora dawka wiedzy. Zostaje poruszony także temat globalnego ocieplenia. Wszystko okraszone jest odpowiednią dawką humoru plus super anegdoty. Dzięki temu wszystkiemu książkę czyta się super. Ta książka była dla mnie niezwykłą podróżą w miejsce dla mnie odległe, niedostępne i niezwykle. Profesor Lech Stempniewicz przez lata badał Arktykę, więc wie o czym pisze, a pisze ciekawie, lekko i przystępnie. Myślę, że zainteresuje wiele osób. Jeśli boicie się, że będzie nudno, w końcu to książka o ekologii, w dodatku napisana przez profesora, nic bardziej mylnego. Ta książka jest świetna i powinien przeczytać ją każdy. Ja oczywiście bardzo polecam.

10. Moon.jak.ksiezyc Niewiadomska Julia

    "Na kruchym lodzie. Opowieść o Arktyce i zmianach klimatu" Lech Stempniewicz #Współpraca @bezdroza.pl Bardzo lubię poznawać odległe miejsca, a wędrówka przez tundrę oraz arktyczne lodowce była dla mnie fascynującą przygodą. Wieloletnie badania profesora ekologii, Lecha Stempniewicza w sposób bardzo ciekawy przybliżają nas do miejsc, do których wyprawa zdaje się być niemożliwa. Nie chodzi tu jedynie o badania nad niedźwiedziami polarnymi, chociaż to są głównymi gwiazdami tej książki, ale również o inne zwierzęta ściśle powiązane z wielkimi misiami oraz ich cyklem życiowym. Mamy, więc tutaj opisy kolonii ptaków, zwyczajów fok i ich różnych podgatunków. Najbardziej urzekł mnie kapturnik, wydmuchujący z nosa krwawy pęcherz (!). Owszem, mamy tutaj również poruszony temat ocieplenia; zanikania lodu morskiego, a co za tym idzie, konieczności odpowiedniego przystosowania się zwierząt do nowych warunków i wyrobienia świeżych nawyków gwarantujących przetrwanie (zmiany diety, schodzenie na ląd z pól lodowych). Wszystko to zostało opisane zrozumiale, bez zbędnego żargonu naukowego, który może utrudnić zrozumienie tematu. Jednocześnie zwrócono uwagę na to co dzieje się w mediach oraz na to, że w większości jest to dziwnie skrojona propaganda, którą należy przecedzić przez naukowe sito. Gorąco polecam tę pozycję 

11. xoxo_anna_world Szczepańska Anna

    Kto by pomyślał, że książka o ekologii, w dodatku pisana przez profesora nauk biologicznych, może wzbudzać tyle emocji?! Spodziewałam się nudnej publikacji naukowej przesączonej danymi i statystykami na temat zmian klimatu i globalnego ocieplenia. Jak wielkie było moje zdziwienie, kiedy otrzymałam pełną humoru i wzruszeń opowieść o niedźwiedziach polarnych (i nie tylko). Autor w zabawny sposób opowiada o tych niezwykłych stworzeniach. Przywołuje wiele interesujących anegdot, w których kryje się ogromna dawka łatwo przyswajalnej wiedzy. "Na kruchym lodzie" powie nam, jaki styl życia prowadzą misie z północy, co jedzą, jak się bawią, a nawet dlaczego czasami robią zieloną kupę... Oprócz niedźwiedzi polarnych, poznamy również innych mieszkańców Arktyki - foki, morsy i lokalne ptactwo. To jak film przyrodniczy w wersji papierowej wzbogaconej mnóstwem zdjęć. Pomimo lekkiego stylu nie brakuje tu merytorycznych treści. Lech Stempniewicz w bardzo przystępny sposób wyjaśnia wiele zjawisk zachodzących w naturze i ciągle badanych przez ekologów. Zwraca też uwagę na poważny problem globalnego ocieplenia, ale jednocześnie zauważa kwestię rozsiewanej w mediach propagandy dotyczącej tego zjawiska. Jest to pozycja dla wszystkich fanów misiów (nie tylko polarnych), ekologów oraz każdego, kto liczy na ciekawą i mądrą lekturę. Na pewno się nie zawiedziecie 🙂

12. GLOBTROTER INFO Cezary Rudziński

    Nie jest to książka podróżnicza, ale warta przeczytania nie tylko ze względu na ciekawość, jaką budzi ten region świata w związku z ociepleniem klimatu oraz coraz liczniejszymi wycieczkami organizowanymi w regiony Arktyki dla turystów. Oddam zresztą głos wydawcy, który tak ją prezentuje na tylnej stronie okładki: „… Opowieść o Arktyce i zmianach klimatu to książka niezwykła. Nie rozprawa naukowa, jak można by się spodziewać po profesorze nauk biologicznych, ale napisana ze swadą historia bliskich spotkań z niedźwiedziami polarnymi i nie tylko. Znajdziemy w niej także opowieści o fokach, pingwinach i wielu innych gatunkach, których ścieżki przecinają się ze ścieżkami niedźwiedzi. Okraszona humorem i mnóstwem anegdot duża dawka wiedzy!”. I dodam do tego od razu: zawierająca również blisko 180 zdjęć, w tym sporo rewelacyjnych. Pokazujących opisywane zwierzęta z bliska w sytuacjach, których uchwycenie było możliwe tylko dzięki szczęśliwym zbiegom okoliczności, w ciągu wielu lat. A autor badania w regionach polarnych, głównie arktycznych: zwłaszcza na Spitsbergenie, Wyspie Niedźwiedziej, Ziemi Franciszka Józefa, Wyspach Owczych, ale również Wyspie Króla Jerzego w Antarktyce, prowadzi od ponad pół wieku. Ma więc na tematy ich oraz tamtejszych mieszkańców stałych i okresowych (ptaki wędrowne), a także tajemnicach i ciekawostkach wiedzę ogromną. I świetnie się nią dzieli. I chociaż najwięcej pisze o niedźwiedziach polarnych, ich zwyczajach oraz zagrożeniach dla nich w związku z ociepleniem klimatu, sporo uwagi poświęca również mniejszym zwierzętom, polarnym ptakom, czy nawet morskiemu planktonowi. Bo i je badał, obserwując z bliska latami. Wielkie kolonie północnych ptaków: nurzyków, alczyków, adelek stanowiących żywy pokarm dla większych zwierząt i częściowo rdzennych mieszkańców Dalekiej Północy – Inuitów. O głównym pokarmie „białych misiów”: fokach oraz ich rodzajach i zwyczajach. Sposobach polowania na nie drapieżników oraz bronienia się przed nimi potencjalnych ofiar. Z niezliczonymi opisami ciekawych, czy wręcz niezwykłych sytuacji, które autor wiedział, a nierzadko udawało mu się, lub innym, sfotografować. Ujawnionych tajemnic, mało lub szerzej w ogóle nieznanych faktów oraz ciekawostek dotyczących regionów (prawie) wiecznych lodów, jest w tej książce mnóstwo, a opisane są bardzo ciekawie. Np. o tajnej hitlerowskiej bazie meteorologicznej na Ziemi Aleksandry dostarczającej Luftwaffe i Kriegsmarine dane pogodowe. Nie odkrytej ani przez Anglików i Amerykanów, ani przez Rosjan posiadających swoją bazę w pobliżu. O zwyczajach arktycznych ptaków: żyjących w ogromnych koloniach nurzyków, czy walk o życie młodych alczyków. O futrach niedźwiedzi polarnych, nie tylko barwą ułatwiającą „wtopienie się” w otoczenie tak, że nawet doświadczone oczy ludzi nie zawsze mogą ich zauważyć nawet z odległości kilku metrów. Ich odporności na mróz i lód, leżąc na którym czują się najlepiej, ale równocześnie potrafiących szybko pływać po morzu nawet na długie dystanse. I wędrować setki kilometrów. O ich rozmnażaniu się, zimowym śnie ciężarnych samic w wykopanych przez nie śnieżnych jamach oraz ochronie urodzonych maluchów. Dla których zagrożeniem są także dorosłe samce, które z braku innego pokarmu nie wahają się zabijać i zjadać własne potomstwo. O nieprawdopodobnym węchu niedźwiedzi polarnych, pozwalającym im wyczuwać, że jest coś do zjedzenia, na ogromne odległości. Z opisem sceny, jak wyrzuconego na brzeg martwego wieloryba przez wiele dni zjadało równocześnie 161 białych misiów, a kolejnych ponad 60 podążało na ucztę. Sporo można też dowiedzieć się o spotkaniach niedźwiedzi z ludźmi i różnych tego konsekwencjach. O obowiązującym zakazie polowań na te zwierzęta poza rzadkimi sytuacjami. Legalnie, pisze autor, zabijanych jest po 600-800 niedźwiedzi rocznie. A zgoda na odstrzał kosztuje 30 tys. dolarów. Przy czym ich wyprawiona skóra warta jest 10 tys. $. Autor demitologizuje też, rozdmuchiwane niekiedy przez media, historie. Np., udokumentowaną zdjęciami – można je obejrzeć również w tej książce, słynną swego czasu przyjaźń niedźwiedzia polarnego z psem. Obejmowali się, wspólnie bawili i ucztowali przy upolowanej zdobyczy. Ale gdy jedzenie skończyło się, misiek… zjadł swojego przyjaciela. Według pesymistycznych prognoz, pisze autor, ocieplenie klimatu spowoduje zmniejszenie populacji białych niedźwiedzi do roku 2050 o dwie trzecie. Nie zgadza się jednak z tym wykazując, że w prognozach nie wzięto pod uwagę wszystkich elementów. Co nie znaczy, że w związku z ocieplaniem się klimatu nie ma poważnego zagrożenia dla fauny Arktyki. Zacytuję jedną z opinii autora: „Impulsywne wyjaśnianie globalnym ociepleniem wszystkiego co się dzieje w Arktyce, niesie więcej szkody niż pożytku. Kreuje wśród sceptyków obraz ekologa-oszołoma. W mediach społecznościowych narasta fala drwin, hejtu i złośliwych komentarzy, z którymi bardzo trudno jest się zmierzyć.” Warto chyba wziąć pod uwagę zdanie fachowca. Chociaż autor najwięcej pisze o niedźwiedziach polarnych, można z jego książki dowiedzieć się również mnóstwo ciekawego o innych stałych i okresowych mieszkańcach tych regionów naszego globu. Np. o nieudanej próbie hodowli na Svalbardzie, Spitsbergenie i w innych regionach Arktyki wołów piżmowych, jako źródła mięsa dla pracujących tam ludzi. Z wielu ciekawostek trudno pominąć jeszcze przynajmniej jedną. Rybitwy popielate lato spędzają w Arktyce, aby po wydaniu i odchowania potomstwa przelecieć 30 tys. km na Antarktydę, gdzie wówczas jest względnie ciepło i dosyć jedzenia. A na kolejne lato na północy znowu wrócić do Arktyki. Jest to więc szalenie ciekawa książka warta przeczytania.

13. GLOBTROTER INFO Cezary Rudziński

    Nie jest to książka podróżnicza, ale warta przeczytania nie tylko ze względu na ciekawość, jaką budzi ten region świata w związku z ociepleniem klimatu oraz coraz liczniejszymi wycieczkami organizowanymi w regiony Arktyki dla turystów. Oddam zresztą głos wydawcy, który tak ją prezentuje na tylnej stronie okładki: „… Opowieść o Arktyce i zmianach klimatu to książka niezwykła. Nie rozprawa naukowa, jak można by się spodziewać po profesorze nauk biologicznych, ale napisana ze swadą historia bliskich spotkań z niedźwiedziami polarnymi i nie tylko. Znajdziemy w niej także opowieści o fokach, pingwinach i wielu innych gatunkach, których ścieżki przecinają się ze ścieżkami niedźwiedzi. Okraszona humorem i mnóstwem anegdot duża dawka wiedzy!”. I dodam do tego od razu: zawierająca również blisko 180 zdjęć, w tym sporo rewelacyjnych. Pokazujących opisywane zwierzęta z bliska w sytuacjach, których uchwycenie było możliwe tylko dzięki szczęśliwym zbiegom okoliczności, w ciągu wielu lat. A autor badania w regionach polarnych, głównie arktycznych: zwłaszcza na Spitsbergenie, Wyspie Niedźwiedziej, Ziemi Franciszka Józefa, Wyspach Owczych, ale również Wyspie Króla Jerzego w Antarktyce, prowadzi od ponad pół wieku. Ma więc na tematy ich oraz tamtejszych mieszkańców stałych i okresowych (ptaki wędrowne), a także tajemnicach i ciekawostkach wiedzę ogromną. I świetnie się nią dzieli. I chociaż najwięcej pisze o niedźwiedziach polarnych, ich zwyczajach oraz zagrożeniach dla nich w związku z ociepleniem klimatu, sporo uwagi poświęca również mniejszym zwierzętom, polarnym ptakom, czy nawet morskiemu planktonowi. Bo i je badał, obserwując z bliska latami. Wielkie kolonie północnych ptaków: nurzyków, alczyków, adelek stanowiących żywy pokarm dla większych zwierząt i częściowo rdzennych mieszkańców Dalekiej Północy – Inuitów. O głównym pokarmie „białych misiów”: fokach oraz ich rodzajach i zwyczajach. Sposobach polowania na nie drapieżników oraz bronienia się przed nimi potencjalnych ofiar. Z niezliczonymi opisami ciekawych, czy wręcz niezwykłych sytuacji, które autor wiedział, a nierzadko udawało mu się, lub innym, sfotografować. Ujawnionych tajemnic, mało lub szerzej w ogóle nieznanych faktów oraz ciekawostek dotyczących regionów (prawie) wiecznych lodów, jest w tej książce mnóstwo, a opisane są bardzo ciekawie. Np. o tajnej hitlerowskiej bazie meteorologicznej na Ziemi Aleksandry dostarczającej Luftwaffe i Kriegsmarine dane pogodowe. Nie odkrytej ani przez Anglików i Amerykanów, ani przez Rosjan posiadających swoją bazę w pobliżu. O zwyczajach arktycznych ptaków: żyjących w ogromnych koloniach nurzyków, czy walk o życie młodych alczyków. O futrach niedźwiedzi polarnych, nie tylko barwą ułatwiającą „wtopienie się” w otoczenie tak, że nawet doświadczone oczy ludzi nie zawsze mogą ich zauważyć nawet z odległości kilku metrów. Ich odporności na mróz i lód, leżąc na którym czują się najlepiej, ale równocześnie potrafiących szybko pływać po morzu nawet na długie dystanse. I wędrować setki kilometrów. O ich rozmnażaniu się, zimowym śnie ciężarnych samic w wykopanych przez nie śnieżnych jamach oraz ochronie urodzonych maluchów. Dla których zagrożeniem są także dorosłe samce, które z braku innego pokarmu nie wahają się zabijać i zjadać własne potomstwo. O nieprawdopodobnym węchu niedźwiedzi polarnych, pozwalającym im wyczuwać, że jest coś do zjedzenia, na ogromne odległości. Z opisem sceny, jak wyrzuconego na brzeg martwego wieloryba przez wiele dni zjadało równocześnie 161 białych misiów, a kolejnych ponad 60 podążało na ucztę. Sporo można też dowiedzieć się o spotkaniach niedźwiedzi z ludźmi i różnych tego konsekwencjach. O obowiązującym zakazie polowań na te zwierzęta poza rzadkimi sytuacjami. Legalnie, pisze autor, zabijanych jest po 600-800 niedźwiedzi rocznie. A zgoda na odstrzał kosztuje 30 tys. dolarów. Przy czym ich wyprawiona skóra warta jest 10 tys. $. Autor demitologizuje też, rozdmuchiwane niekiedy przez media, historie. Np., udokumentowaną zdjęciami – można je obejrzeć również w tej książce, słynną swego czasu przyjaźń niedźwiedzia polarnego z psem. Obejmowali się, wspólnie bawili i ucztowali przy upolowanej zdobyczy. Ale gdy jedzenie skończyło się, misiek… zjadł swojego przyjaciela. Według pesymistycznych prognoz, pisze autor, ocieplenie klimatu spowoduje zmniejszenie populacji białych niedźwiedzi do roku 2050 o dwie trzecie. Nie zgadza się jednak z tym wykazując, że w prognozach nie wzięto pod uwagę wszystkich elementów. Co nie znaczy, że w związku z ocieplaniem się klimatu nie ma poważnego zagrożenia dla fauny Arktyki. Zacytuję jedną z opinii autora: „Impulsywne wyjaśnianie globalnym ociepleniem wszystkiego co się dzieje w Arktyce, niesie więcej szkody niż pożytku. Kreuje wśród sceptyków obraz ekologa-oszołoma. W mediach społecznościowych narasta fala drwin, hejtu i złośliwych komentarzy, z którymi bardzo trudno jest się zmierzyć.” Warto chyba wziąć pod uwagę zdanie fachowca. Chociaż autor najwięcej pisze o niedźwiedziach polarnych, można z jego książki dowiedzieć się również mnóstwo ciekawego o innych stałych i okresowych mieszkańcach tych regionów naszego globu. Np. o nieudanej próbie hodowli na Svalbardzie, Spitsbergenie i w innych regionach Arktyki wołów piżmowych, jako źródła mięsa dla pracujących tam ludzi. Z wielu ciekawostek trudno pominąć jeszcze przynajmniej jedną. Rybitwy popielate lato spędzają w Arktyce, aby po wydaniu i odchowania potomstwa przelecieć 30 tys. km na Antarktydę, gdzie wówczas jest względnie ciepło i dosyć jedzenia. A na kolejne lato na północy znowu wrócić do Arktyki. Jest to więc szalenie ciekawa książka warta przeczytania.

POKAŻ WIĘCEJ RECENZJI

UKRYJ RECENZJE