Rumunia. Mozaika w żywych kolorach...oraz Mołdowa. Wydanie 4

Recenzje książki: Rumunia. Mozaika w żywych kolorach...oraz Mołdowa. Wydanie 4 (3)

1. e-gory.pl Paweł Brzozowski

   Mozaika w żywych kolorach ...oraz Mołdowa to czwarta edycja cieszącej się dużą popularnością książki. Podział kraju na historyczno-geograficzne regiony z zaznaczonymi na mapach najważniejszymi atrakcjami oraz propozycje tras zwiedzania pomogą zaplanować wyprawę. Miłośnikom trekkingu autorzy proponują wycieczki po ciekawszych rumuńskich pasmach. Informacje praktyczne ułatwią dotarcie do wybranych miejsc, a eseje krajoznawcze przybliżą turyście specyfikę opisywanych krajów. Rumunia – barwna mozaika kultur, tradycji i narodowości, nie dość jeszcze odkryta i wciąż padająca ofiarą krzywdzących stereotypów. Różnorodność atrakcji turystycznych Rumunii przyprawia o zawrót głowy: randez-vous z Drakulą w Branie, kolorowe bukowińskie klasztory, orientalne zabytki Dobrudży, rzeźby Brâncużiego w Târgu Jiu, polskie wioski na Bukowinie i czeskie nad Dunajem w Banacie, "polsko"-żydowskie zabytki Bukaresztu… Niezwykłym dziełom rąk ludzkich towarzyszą cuda natury – Rumunia to raj dla amatorów górskiej włóczęgi. Warta odwiedzenia jest też niewielka, ale jakże gościnna, winem płynąca Republika Mołdowy – chyba ostatnia biała plama na turystycznej mapie Europy.

2. unfeigned.pl 2011-09-11

   Konty­nu­ując wątek tury­styczny swo­jego bloga, nie mogę pomi­nąć kolej­nej pozy­cji z cyklu przewodników Bez­droży — Rumu­nia. Mozaika w żywych kolo­rach… oraz Moł­dowa. Jest to chyba naj­bar­dziej dokładna i szcze­gó­łowa książka poświę­cona (w głów­nej mie­rze) pań­stwu, koja­rzo­nemu naj­czę­ściej z hra­bią Dracula. Sama struk­tura prze­wod­nika oparta jest na sied­miu roz­dzia­łach, cha­rak­te­ry­zu­jący się odmienną specyfiką: Roz­dział I: typowe wpro­wa­dze­nie, pre­zen­tu­jące naj­cie­kaw­sze trasy wyciecz­kowe oraz ich główne atrak­cje (na przy­kład trasa Szla­kiem drew­nia­nych cer­kwi mar­ma­ro­skich, czy „Paryż Wschodu” i oko­lice w dwa dni) Roz­dział II: bogate w czę­sto zaska­ku­jące infor­ma­cje prak­tyczne, uzu­peł­nie­nie roz­działu pierwszego (wia­do­mo­ści doty­czące aptek, podróży roz­ma­itymi środ­kami loko­mo­cji, wyży­wie­niu oraz niezbęd­niku tury­sty) — to tutaj dowie­dzia­łam się, że podró­żu­jąc po Rumu­nii warto posia­dać przy­naj­mniej paczkę papie­ro­sów i cukier­ków, w celu zjed­na­nia sobie miej­sco­wych doro­słych i dzieci — dokład­nie w tej, a nie innej kolejności ;) Roz­dział III: ele­ment peł­niący funk­cję swo­istego pod­ręcz­nika, zawie­ra­ją­cego infor­ma­cje krajoznawcze — doty­czące ukształ­to­wa­nia kraju, jego histo­rii i men­tal­no­ści mieszkańców Roz­dział IV: zbiór infor­ma­cji odno­szą­cych się do naj­bar­dziej atrak­cyj­nych tury­stycz­nie regio­nów oraz odpo­wia­da­ją­cych im miast i mia­ste­czek wraz z inte­re­su­ją­cymi cie­ka­wost­kami oraz mapami, pozwa­la­ją­cymi na szyb­kie i nie­skom­pli­ko­wane uzy­ska­nie tak zwa­nej „orien­ta­cji w tere­nie” — serce przewodnika Roz­dział V: góry, góry i jesz­cze raz góry — opis tras gór­skich oraz bazy tury­stycz­nej Rumu­nii wraz z infor­ma­cjami prak­tycz­nymi podzie­lo­nymi na kate­go­rie — na przy­kład bez­pie­czeń­stwo w górach, czy wędro­wa­nie „na dziko” Roz­dział VI: prze­wod­nik, któ­rego głów­nym punk­tem jest Moł­dowa (Repu­blika Moł­da­wii) i najważniej­sze aspekty jej doty­czące — podróż, święta, komu­ni­ka­cja, histo­ria, poli­tyka i gospodarka Roz­dział VII: ana­lo­giczny do tego w roz­dziale pierw­szym, prze­wod­nik opi­su­jący naj­bar­dziej atrakcyjne tury­stycz­nie miej­sco­wo­ści poło­żone w Mołdawii Co ważne, na początku całej książki zamiesz­czono ZASADY ODPOWIEDZIALNEGO PODRÓŻOWANIA — punkty pozor­nie oczy­wi­ste, skła­nia­jące jed­nak do pew­nych prze­my­śleń, a więc nie­wąt­pli­wie poży­teczne. W kwe­stii poży­tecz­no­ści wspo­mnieć muszę jesz­cze o słow­niku pol­sko — rumuń­skim, sta­no­wią­cym swo­istą bazę dla komu­ni­ka­cji czy­tel­nika — podróżnika. Jedy­nym czyn­ni­kiem, który nie­ko­niecz­nie posiada cha­rak­ter pozy­tywny jest bar­dzo nie­wielka liczba kolo­ro­wych zdjęć, które według mnie bar­dzo uatrak­cyj­niają formę i prze­kaz każ­dego przewod­nika, co jed­nak przy i tak dużej ilo­ści stron prze­wod­nika Rumu­nia. Mozaika w żywych kolorach…oraz Moł­dowa, jestem w sta­nie zrozumieć. Pozy­tyw­nie i chyba już tra­dy­cyj­nie koń­cząc, użyję słów, które pozna­łam przy oka­zji czy­ta­nia tej książki, a mianowicie: La reve­dere!

3. GLOBTROTER INFO Cezary Rudziński, 2011-08-14

   Rumunia wzbudza coraz większe zainteresowanie polskich turystów. I to nie tylko, jak w latach 60-80-tych ub. wieku, głównie jej czarnomorskie wybrzeże, ale także prawdziwe skarby architektury, przyrody i krajobrazów w innych częściach kraju. Zwłaszcza, chociaż nie tylko, Siedmiogród, rumuńska Mołdawia i Bukowina. Natomiast Mołdawia nadal, trochę niesłusznie, pozostaje w dosyć powszechnym odczuciu państwem w Europie peryferyjnym i niezbyt wartym poznawania. Obu tym krajom poświęcony jest najlepszy, moim zdaniem, dotychczas w języku polskim o nich przewodnik „Bezdroży”. Jego kolejne wydanie ukazało się w br. w podstawowej w tej oficynie serii „czarno - pomarańczowej”, której potoczna nazwa pochodzi od kolorów grzbietów. Napisany przez grono polskich autorów z głęboką znajomością tematu, rzetelnie oraz dobrym językiem, jest po prostu znakomity. Co nie znaczy, że nie można w nim już niczego poprawić. Ale o tym niżej. Dodam, że na dwu 8 - stronicowych wkładkach znajduje się w nim 35 dobrych, kolorowych zdjęć. Ponadto kolejne, już czarno-białe, co powoduje, że nie są zbyt efektowne i trochę rysunków zabytków. No i mapki oraz plany miast. W rozdziale I - wstępnym, „Zaproszenie do Rumunii” autorzy proponują poznawanie kraju pięcioma różnymi trasami. Szlakiem drewnianych cerkwi marmaroskich, Malowane monastery Bukowiny i Mołdawii, Kościoły warowne Siedmiogrodu, Wzdłuż czarnomorskiego litoralu oraz „Paryż Wschodu” i okolice. Znajduje się na nich większość tego, co jest tam rzeczywiście najcenniejszego. Obszerny rozdział II - „Informacje praktyczne” zawiera niemal wszystko o czym turysta powinien wiedzieć zarówno przed wyjazdem, w trakcie - i czym - podróży, poruszania się na miejscu, noclegów i wyżywienia. Z wieloma przydatnymi informacjami w rubryce od A do Z. W części tej znajduje się także sporo rad w ramkach w rodzaju: „Będąc dzień w Sybinie trzeba koniecznie”: - po czym następują konkretne i na ogół bardzo trafne propozycje. Rozdział III - "Informacje krajoznawcze", to prawdziwa, chociaż w ogromnym skrócie, kopalnia wiedzy o fizjografii, klimacie i bioróżnorodności kraju. Bardzo oryginalnie i ciekawie przedstawione zostały w nim jego dzieje. „Historia Rumunii - stwierdzają autorzy - jest niezwykle skomplikowana”. Po czym następuje uzasadnienie tego twierdzenia z wnioskiem: „Ponieważ przewodnik turystyczny nie jest publikacją odpowiednią do roztrząsania tych skomplikowanych kwestii, zainteresowanych odsyłamy do literatury fachowej, zaś Czytelnikom proponujemy spojrzenie na historię ziem rumuńskich i Rumunii przez pryzmat wybranych zabytków kultury i sztuki”. Dodam, że dobranych w taki sposób, żeby jednak „w pigułce” zawrzeć to, co w tej historii jest najważniejsze. I tak „Hala targowa w Tomis” wybudowana w IV w. - to okazja do przedstawienia wielowiekowej, od czasów antycznych Greków, tradycji handlowej oraz zarysu dziejów kraju na przestrzeni wieków. „Sarmizegatusa Regia” - państwa Daków. „Vajdahunyadvár” - Siedmiogrodu i częściowo Banatu i Marmaroszu. „Monaster Putna”, w którym pochowany został jeden z najwybitniejszych władców Stefan Wielki - losy Hospodarstwa Mołdawskiego. „Nowa Metropolia w Curtea de Argeş” - najważniejsze fakty z historii Wołoszczyzny. „Zamek królewski Peleş w Sinai” - powstanie Rumunii i królestwo, od 1861 r., Hohenzollernów. Zaś „Prawosławna cerkiew katedralna w Timişoarze” - ostatnie 60 lat dziejów kraju. Wypadało co prawda w tym ostatnim przypadku dodać np., że komunistyczny dyktator Nicolae Ceauşescu nie tylko został w 1989 r. skazany na śmierć, ale i rozstrzelany wraz z żoną Eleną, działaczką partyjną i państwową też odpowiedzialną za zbrodnie reżymu, ale to można uzupełnić w kolejnym wydaniu. Bardzo ciekawie przedstawieni zostali mieszkańcy Rumunii i tamtejsza mozaika narodowościowa: Rumuni, Węgrzy, Sasi, Polacy, Turcy, Żydzi, Romowie, a w Banacie również Serbowie, Bułgarzy, Czesi, Słowacy, Rusini, a nawet Włosi, Francuzi i Hiszpanie. Podobnie język, a także rumuńska kuchnia pod bardzo zachęcającym tytułem poświęconej jej części: „Radość życia, czyli kuchnia rumuńska”. Najobszerniejszy - ponad 450 stronicowy - rozdział IV „Zwiedzanie Rumunii” poświęcony został prezentacji poszczególnych miejscowości, miejsc, zabytków itp. kraju. W sposób przejrzysty, dosyć dokładny, z ogromnym bogactwem faktów. Najpierw stolica - Bukareszt, a następnie kolejno tradycyjne regiony historyczno - geograficzne. Banat i Kriszana, Transylwania ( Siedmiogród ), Marmarosz, Bukowina, Mołdawia, Dobrudża i osobno Trasy górskie z 44 propozycjami poznawania ich konkretnymi szlakami, w 7 partiach różnych gór. W opisach miejscowości są ich nazwy przede wszystkim - o ile takie są - polskie oraz rumuńskie i w stosowanych na ich określenie językach. Podana jest liczba mieszkańców, są sugestie co przede wszystkim warto tam zobaczyć, historia - w przypadku Bukaresztu także co, gdzie i kiedy zburzono z zabytków pod rządami Ceauşescu - a następnie oprowadzanie czytelnika - turysty po ciekawych zabytkach, muzeach i miejscach. W większych lub ważniejszych miastach - ich plany, zdjęcia, rysunki zabytków. Na końcu zaś informacje praktyczne na temat dojazdu i lokalnej komunikacji, noclegów, wyżywienia itp. A więc znajduje się tam chyba wszystko, co powinno być w dobrym przewodniku. Na podobnej zasadzie, w dwu rozdziałach: „Mołdowa” i „Zwiedzanie Mołdowy” napisana została część przewodnika po tym kraju. Oczywiście znacznie krótsza, bo miejscowości, miejsc i obiektów wartych tam poznania jest niewspółmiernie mniej. A także z trochę bardziej skróconymi opisami. Ale z bardzo ważnymi a mniej znanymi informacjami na temat podróży, zwłaszcza problemami jakie mogą występować przy przekraczaniu granicy samozwańczej, tak zwanej Naddniestrzańskiej Republiki Mołdawskiej i tamtejszych realiów. Ponadto zakwaterowania - podobnie jak w przypadku części rumuńskiej z wyborem hoteli i innych miejsc noclegowych z ich nazwami, adresami, telefonami, stronami internetowymi itp., a także charakterystyką i w wielu przypadkach cenami. Nie brakuje oczywiście i informacji krajoznawczych, historii regionu i kraju, jego ludności, gospodarki, kultury itp. Natomiast zwiedzanie Mołdawii ( Mołdowy ) autorzy proponują według jej trzech głównych części: Kiszyniowa i centrum, Północnej Mołdowy oraz Południowej Mołdowy, do której zaliczono również Naddniestrze. A w częściach omawiających poszczególne miejscowości i miejsca, tak jak w przypadku rozdziałów rumuńskich, w kolejności alfabetycznej ich nazw. Treść przewodnika bardzo wzbogacają włamane w treść monotematyczne informacje w ramkach na szarym tle. Jest ich prawie 50, wiele bardzo ciekawych. M.in.: „Park Narodowy Retezat”; „Czarny pamiętnik: zburzenie monasteru Văcăreşti” ( w Bukareszcie ); „Malowane cerkwie doliny Aluty”; „Mistrz Manole” ( budowniczy cerkwi w Nowa Metropolia Curtea de Argeş, pocz. XVI w ); „Legenda o zamku Poienari” ( zbudowanym dla Włada Palownika - Drakuli ), a także: „Druga strona medalu” ( prawdziwa historia Drakuli ); „Biały płaszcz z czarnym krzyżem” ( Krzyżacy w Siedmiogrodzie wypędzeni z niego za próbę stworzenia tam własnej potęgi, zaproszeni później do Polski ); „Inkastelacja kościołów” ( obronne świątynie w Siedmiogrodzie ); „Pionier lotów kosmicznych” ( Hermann Oberth urodzony w Sybinie ); „Mołdowa czy Mołdawia?” ( decyzja polskiego MSZ o przyjęciu tej pierwszej nazwy ); „Mołdowa czy Besarabia?”; „Po jakiemu mówią Mołdawianie?”; „Polacy w Mołdowie”; „Kim są i skąd przybyli Gagauzi?”; „Karol XII czyli Szwedzi w Mołdowie” itd. Na końcu znajduje się słowniczek polsko - rumuński z mini rozmówkami oraz dosyć szczegółowy Indeks wybranych nazw geograficznych i atrakcji turystycznych. Jest to więc, co już napisałem na wstępie, bardzo dobry przewodnik. Co nie znaczy, że w następnych wydaniach nie może być jeszcze lepszy. Uważam np., że trochę po macoszemu potraktowana została Delta Dunaju, której poświęcono tylko 3 strony tekstu + 1 zdjęcie, i to jako ciekawemu miejscu w okolicach Tulczy. Informacja o rumuńskich obiektach znajdujących się na Liście UNESCO powinna znajdować się nie tylko w postaci symbolu przy opisach miejscowości, ale także zbiorowa osobno, np. w Informacjach A-Z. Najpiękniejszy średniowieczny zamek w mieście Hunedoara ( Vajdahunyad ) w Siedmiogrodzie znany jest bardziej pod tą drugą nazwą lub jako Zamek Hunyadego, a nie, jak go nazywają autorzy, Corvinilor. Wypadałoby więc przynajmniej o tym wspomnieć. Nie bardzo widzę uzasadnienia dla opublikowania, i to na całej stronie, nie najlepszej jakości czarno-białego zdjęcia pałacu hospodara w Mogoşoaia, skoro jego dobre kolorowe znajduje się we wkładce ilustracyjnej. Wśród źródeł informacji o kraju nie uwzględniono działającego od ub. roku w Warszawie Rumuńskiego Ośrodka Informacji Turystycznej. Podobnie w przypadku dostępnych w języku polskim przewodników nie wspomniano ani o jednym aktualnym, poza wydanymi przez Bezdroża. Błędna jest, w przypadku Naddniestrza, informacja, że Igor Smirnow jest „prezydentem” tej samozwańczej republiki od 10 lat. W rzeczywistości już 21(!) lat. Byłem pierwszym zagranicznym dziennikarzem, wówczas korespondentem prasy polskiej w Kijowie, któremu udzielił on wywiadu jeszcze jako tymczasowy prezydent, we wrześniu 1990 roku, na drugi lub trzeci dzień po proklamowaniu przez ten region „niepodległości”. Do Tyraspola dojechałem z Bender na prawym brzegu Dniestru, które wówczas znajdowały się jeszcze pod kontrolą Kiszyniowa, podmiejskim autobusem. Podczas lektury przewodnika natrafiłem na parę błędów korektorskich, a nawet językowych. Np. na str. 231 jest odsyłacz do informacji o mieście Alba Julia na stronę 323 ( na której można przeczytać o Sighişoarze ), nie zaś prawidłowo na stronę 232. Natomiast na str. 568 o połączeniach komunikacyjnych z Polski do Mołdowy „…z dwoma ( zamiast dwiema ) przesiadkami. To tylko przykłady, bo podobnych, co prawda drobnych potknięć, jest więcej. Na koniec parę słów polemiki na temat tytułowej nazwy Mołdowa. Wydawnictwo przyjęło ją zgodnie z decyzją naszego MSZ o stosowaniu takiej nazwy w swoich dokumentach. Z ministerialnym uzasadnieniem, że Mołdawia to nazwa dużego regionu historycznego, którego Republika Mołdawii jest tylko częścią. Trochę mi się to kojarzy z wymuszoną przez Grecję i stosowaną w stosunkach międzynarodowych, idiotyczną nazwą Była Jugosłowiańska Republika Macedonia. Bo …Macedonia to historyczna nazwa antycznego państwa, którego część znajduje się nadal na terytorium Grecji. A przecież nazwa Mołdawia w odniesieniu do Republiki Mołdowa jest u nas stosowana powszechnie, jak również np. Mołdawianie ( nie zaś Mołdowanie ) czy mołdawskie ( a nie mołdowskie ) wina. Polska Komisja Standaryzacji Nazw Geograficznych - o czym można zresztą przeczytać w informacji w ramce: „Mołdowa czy Mołdawia” - zaleca stosowanie nadal przyjętej powszechnie tej drugiej nazwy. Dla mnie ważniejsze jest zdanie tej komisji, niż jakiegoś urzędnika MSZ który wymyślił inną, pozostaję więc w publikacjach przy Mołdawii. Wytknięte drobne błędy i nieścisłości jakie znalazłem w tym przewodniku są łatwe do poprawienia w następnym wydaniu oraz nie zmieniają mojej wysokiej jego oceny. Z przyjemnością polecam go więc Czytelnikom.

POKAŻ WIĘCEJ RECENZJI

UKRYJ RECENZJE