Recenzje książki: Malta. Travelbook. Wydanie 1 (3)

1. Tygodnik Angora Ł. Azik

   Żywopłot z opuncji Kto był tylko w Valetcie, nie zna Malty. Na szczęście ta malownicza śródziemnomorska wyspa od dawna jest już w ofertach wielu polskich biur podróży i choć to destynacja nieco droższa niż czarterowe wypady urlopowe, z wielu powodów warto się tam wybrać. Po nasyceniu się miastem warto zajrzeć w głąb wyspy. Archipelag złożony jest z siedmiu wysp, których sercem jest Malta. Tu jest lotnisko i główne atrakcje historyczne, gdyż wyspa jest niezwykle atrakcyjna dla miłośników zwiedzania. Ślady dowodzą, że już trzy tysiące lat temu mieszkali tu ludzie. Wyspa kryje wiele tajemnic z odległej przeszłości, m.in. ruiny megalitycznych świątyń i tajemnicze koleiny niedaleko Buskett Gardens. Wyspa sprawia wrażenie niezwykle rozjaśnionej i rozzłoconej, co jest zasługą mułów globigerynowych, jakie tworzą wapienne osady morskie, które wykorzystywane są w tutejszym budownictwie od zawsze. I wydaje się bardzo kosmopolityczna, choć czasy wieloetnicznej społeczności już minęły. Dziś naród tworzy 93 proc. Maltańczyków, zaś na resztę składają się Arabowie, Brytyjczycy i Włosi. Językiem powszechnie używanym jest angielski, ale urzędowym jest maltański, którym posługuje się pół miliona ludzi. Poza atrakcjami krajoznawczymi Malta oferuje spotkanie z niezwykłą kulturą, w której mieszają się wpływy arabskie, rzymskie, greckie i fenic-kie. 10 lutego w stołecznej Valetcie odbywa się święto upamiętniające zatonięcie statku, na którym płynął św. Paweł. Po mszy w kościele pod jego wezwaniem rusza w miasto procesja z figurą świętego. Grają orkiestry, figura kołysze się niczym statek na sztormowej fali, w powietrzu tańczy konfetti. Nierealne widowisko, które przybyszowi z Północy uzmysławia magię śródziemnomorskiej mitologii. Jeszcze inne atrakcje oferuje wyjazd za miasto. Nagie pejzaże (las rośnie tylko w jednym miejscu Malty) ograniczone żywopłotami z opuncji pozostają na długo w pamięci.

2. Tygodnik Angora Ł. AZIK, 35/2015

   Wielka mała wyspa
   
   Jak to często bywa, niewielkie terytorialnie państwa mają sporo do zaoferowania turystom. Malta jest tego najlepszym i niezbyt odległym przykładem. Zresztą coraz częściej odwiedzanym przez polskich turystów, którzy odkryli tu wiele możliwości spędzania urlopu: nurkując w turkusowych wodach, pływając kolorową łódką luzzu, niezwykłe krajobrazy z fascynującymi klifami, religijne i kulinarne festy, pedałowanie licznymi trasami rowerowymi, leżenie na plaży i zwiedzanie świetnie zachowanych zabytków architektury.
   
   Szukający kontaktu z przyrodą mają na Malcie sporo możliwości. Wspomniane klify Dingli, strzelające pionową ścianą 200 m w górę oglądane z morza sprawiają silne wrażenie. Lazurowe Okno, naturalny ostaniec w skałach na zachodnim wybrzeżu wyspy Gozo. Błękitna Grota kusi, by zanurkować w jej czystych wodach, zaś pomarańczowe gaje w ogrodach Buskett są dobrym wyborem na przeczekanie upalnego południa. Trzy maltańskie obiekty znalazły się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Obok uznanych średniowiecznych zabytków Malta prezentuje sporo pamiątek z mniej odległych czasów. Lascaris War Rooms to podziemny system militarny wydrążony pod La Valettą; poza nim w wielu maltańskich miejscowościach zachowano zasługujące na odwiedziny schrony przeciwlotnicze. Warto pamiętać, że niewielka Malta odegrała istotną rolę podczas drugiej wojny. Tu w 1945 roku odbyła się konferencja poprzedzająca konferencję jałtańską.
   
   Na wyspie znajdują się dwa parki narodowe. Ta'Quali leży między Mdiną i Attard, na terenie wykorzystywanym podczas wojny przez brytyjskie lotnictwo. Znajdziemy tu Muzeum Lotnictwa i stadion narodowy. Organizowane są tu festiwale. Drugi gwarantuje ciszę. Park Majjistral obejmuje ochroną nadmorskie klify, jaskinie, groby, ule, tajemnicze koleiny wyryte w skalnym podłożu. Co ważne, na Maltę można pojechać o każdej porze roku.

3. kurier365.pl 2014-11-21

   Z dużym zainteresowaniem czytałem nowy przewodnik Bezdroży po Malcie, wydany w serii Travelbook. Lubię bowiem ten kraj i jego wyspy z burzliwą przeszłością, pięknem przyrody i krajobrazów, bogactwem zabytków i architektury, smaczną kuchnią i doskonałymi winami oraz piwem. A także wieloma innymi atrakcjami turystycznymi.

   
   
   

   Zdążyłem też nieźle poznać go podczas dwu podróży studyjnych odbytych z dziesięcioletnią przerwą. Pozwala mi to chyba, już na wstępie, stwierdzić, że jest to przewodnik udany, jeden z najlepszych w tej serii z tych, które już przeczytałem. Co nie znaczy, że całkowicie wolny od wad, lub pominięć i przeoczeń.
   
   Do jego plusów należy 10 planów i mapek, w tym dwie duże, wysp Malta oraz Gozo i Domino na wewnętrznych stronach rozkładanych okładek. Ponadto dwie obszerne wkładki w tekście: „Proponowane trasy rowerowe" i „Karnawał". A także 24 informacje, w tym ciekawostkowe, w ramkach włamane w tekst. No i sporo niezłych kolorowych zdjęć, chociaż nie wszystkie są podpisane. Zgodnie z układem tej serii przewodników, rozpoczyna się on od wypunktowania Atrakcji Malty. Autorka proponuje osiem „Przeżyć, które muszą stać się udziałem każdego turysty", sześć „Najpiękniejszych miejsc przyrodniczych" i osiem „Najciekawszych miejsc historycznych".
   
   Dobór ich jest generalnie trafny, chociaż częściowo dyskusyjny. Nie bardzo rozumiem, jak wśród sugerowanych „przeżyć" można było pominąć (w części przewodnikowej też na ten temat jest niewiele) jedną z największych atrakcji Valletty, niedzielne zmiany warty i parady wojskowe w strojach rycerzy maltańskich XVI wieku, w forcie św. Elma. Czyżby, zdaniem autorki, ważniejsza od nich była proponowana poranna kawa w kawiarence, czy skosztowanie miejscowych likierów? Podobnie w przypadku najciekawszych miejsc historycznych, za błąd uważam pominięcie w tej wstępnej części Pałacu Wielkiego Mistrza Zakonu Joannitów.
   
   W Informacjach Praktycznych jest chyba, w skrócie, wszystko, co turysta powinien wiedzieć na temat wyboru czasu podróży na Maltę i związanych z tym formalności. Jak również dojazdu różnymi środkami transportu. Poruszania się na miejscu, z informacją m.in., że bilety autobusowe w komunikacji lokalnej są droższe dla obcokrajowców, niż dla stałych mieszkańców. Bardzo ciekawie i kompetentnie napisane zostały Informacje krajoznawcze, z Krajoznawczym ABC. Zwłaszcza zaś Historia – od znalezisk archeologicznych sprzed 100 tys. lat, poprzez wielkie świątynie megalityczne z około 3600 lat p.n.e. oraz okres antyczny z początkami chrześcijaństwa.
   
   A następnie średniowiecze z najazdem arabskim, dzieje zakonu joannitów, Wielkie Oblężenie (1551 r.) floty i armii tureckiej sułtana Sulejmana, czasy napoleońskie, brytyjskie kolonialne z bardziej szczegółowym przedstawieniem lat II wojny światowej – po współczesność. Ze zwięzłym Kalendarium Historycznym. Dalej zaś informacje o Społeczeństwie (polityka, gospodarka, religia, języki), kulturze i sztuce (architektura, literatura, muzyka, malarstwo, sport), Świętach i festiwalach oraz Kuchni.
   
   Część czysto przewodnikowa, to prezentacja atrakcji kraju w podziale na jej główną wyspę – Maltę i dalej stołeczną Vallettę i jej okolice, wybrzeża: wschodnie i południowe, centrum: Mdina i okolice oraz Maltę północno-zachodnią. A także, chociaż moim zdaniem zbyt skrótowo i „po macoszemu", o wyspach Gozo i Comino. O ile w przypadku tej drugiej wyspy jest to uzasadnione, bo ma ona zaledwie jeden zabytek i tylko kilku stałych mieszkańców. A dosyć liczni turyści przyjeżdżają na nią tylko w lecie, aby korzystać z fantastycznej zatoki oraz plażowania i sportów wodnych.
   
   Natomiast zabytki i ciekawe miejsca na Gozo zasługują na coś więcej, niż w większości tylko wymienienie ich nazw i kilku słów informacji. Ale wyspa Malta i jej atrakcje przedstawione zostały dobrze. Zaś konkatedra katolicka św. Jana oraz Pałac Wielkiego Mistrza z ich wnętrzami, nawet dosyć dokładnie jak na tę serię przewodników. W prezentacji każdej z wymienionych części wyspy znaleźć można krótkie informacje o jej dziejach, sugestie co warto tam zobaczyć i w jakiej kolejności, opisy zabytków i ważniejszych obiektów. A na końcu informacje turystyczne: jak tam dojechać, poruszać się na miejscu, gdzie nocować oraz jeść.
   
   Szkoda jednak, że co najmniej w paru przypadkach pominięte zostały ważne, moim zdaniem, zabytki, lub przedstawione, ale z pominięciem istotnych informacji. Przykładem tego może być całkowity brak jakiejkolwiek informacji o katedrze anglikańskiej. Zaledwie kilka słów na temat wspomnianych już parad wojskowych (In guardia) na dziedzińcu fortu św. Elma – obecnie niedostępnej poza tymi malowniczymi widowiskami szkole policyjnej. Podobnie o Muzeum Wojny (I i II światowej) informacja jest przesadnie uboga. I brak chociażby wzmianki o jedynym w nim, o ile pamiętam, akcencie polskim. Tablicy pamiątkowej w językach: angielskim i polskim, poświęconej:
   
   „Wdzięcznej pamięci marynarzy polskich okrętów podwodnych, kontrtorpedowców i statków handlowych, którzy brali udział w Bitwie o Maltę, świetnie przyczyniając się w jej obronie w latach 1940 do 1945". Pierwotnie tablica ta znajdowała się na murze wewnętrznym, po lewej stronie zaraz za wejściem do fortu, w którym mieści się to muzeum. I tam ją widziałem i sfotografowałem podczas pierwszego w nim pobytu. Później już wewnątrz, dokąd została przeniesiona. Uważam, że warto w następnym wydaniu uzupełnić ten przewodnik o wymienione, a być może i inne pominięcia. Na jego końcu jest krótki słowniczek maltańsko-polski oraz Indeks najważniejszych obiektów i miejsc.

   
   

POKAŻ WIĘCEJ RECENZJI

UKRYJ RECENZJE