Pierwszy raz o Spitsbergenie wspomina w roku 1596, holenderski żeglarz W. Barents. On też nadaje używaną do dzisiaj nazwę (Spitsbergen - Ostre Góry). Na początku XVII wieku, na Spitsbergenie pojawiają się łowcy fok i wielorybów. Później, gdy wieloryby i foki zostały niemal doszczętnie wytępione, na wyspy archipelagu przybywają traperzy, polujący na białe niedźwiedzie i lisy polarne. W wieku XIX, na Spitsbergenie pojawiają się pierwsi naukowcy i przemysłowcy.
Formalnie, Svalbard znajduje się obecnie na terytorium Norwegii. Jednak, zgodnie z porozumieniem zawartym 9 lutego 1920 roku w Paryżu, wszystkie państwa, które ratyfikowały układ, mają prawo do eksploatacji bogactw naturalych Spitsbergenu oraz swobodę działań naukowych, eksploracyjnych i turystycznych. Z możliwości tej skorzystała Rosja, która utrzymuje na Svalbardzie dwie kopalnie węgla. Nieoficjalnie jednak wiadomo, iż są one nierentowne. Na Spitsbergenie pracują też dwie stałe (czyli czynne przez cały rok) stacje polarne - norweska oraz polska (nad zatoką Hornsund).
Populacja Spitsbergenu, to obecnie około 5 000 osób, mieszkających w pięciu osadach. Największą z miejscowości jest Longyearbyen, uznawane za nieoficjalną "stolicę" Svalbardu.
Łączna powierzchnia wszystkich wysp archipelagu wynosi 63 000 km2, jest zatem niemal równa powierzchni Irlandii. Dwie trzecie Spitsbergenu pokrywają lodowce. Dominujący wpływ na warunki naturalne wschodniej części archipelagu, ma bardzo zimny prądu morski płynący od strony Syberii. W efekcie, właśnie wschodnia część Spisbergenu ma najniższą średnią temperaturę roczną, a szeroka strefa paku lodowego często uniemożliwia dostęp do wschodnich brzegów nawet w środku lata. Spektakularnym przeciwieństwem jest zachodnia część Svalbardu, ogrzewana przez ciepły Prąd Zatokowy (Golfsztrom) i dostępna dla statków przez całe arktyczne lato. Właśnie dzięki wpływowi Prądu Zatokowego, klimat Spitsbergenu jest łagodniejszy, od teoretycznego klimatu obszaru położonego na tak dalekiej północy. Średnia roczna temperatura Longyearbyen wynosi -4,8oC. Średnia temperatura lata w Longyearbyen to 6oC, a zimy -14oC. Najniższa temperatura zanotowana dotychczas na Spisbergenie wynosi -49,5oC, a najwyższa 22oC.
W trakcie lata polarnego, a szczególnie w czerwcu i lipcu, słońce pozostaje wysoko nad horyzontem przez całą dobę. Intensywność oświetlenia jest wtedy bardziej uzależniona od ilości chmur, niż od pory doby, a różnice temperatur pomiędzy dniem, a nocą są nieznaczne. W Longyearbyen dzień polarny trwa od połowy kwietnia, do końca sierpnia, a noc polarna od 28 października, do 14 lutego.
Większość wiatrów na Spitsbergenie wieje z północy oraz zachodu, a gwałtowne burze często pojawiają się nagle i niespodziewanie. Gleba jest stale zamarznięta do głębokości 500 m. Latem, cienka, powierzchniowa warstwa ziemi rozmarza. Woda jednak nie wsiąka w zamarzniętą głębiej glebę, co powoduje, iż tundra na Spistbergenie jest wyjątkowo podmokła. Suma rocznych opadów waha się od 400 mm w zachodniej części archipelagu, do 1200 mm na wschodzie.
Dzięki wpływowi ciepłego Prądu Zatokowego flora Svalbardu jest wyjątkowo bogata. Obok typowych dla tundry licznych gatunków mchów i porostów, na Spitsbergenie występują także grzyby, 7 gatunków paproci oraz 164 gatunki roślin naczyniowych. Najwyższe z roślin - trawy - rzadko przekraczają 10 cm wysokości, a trzy gatunki "drzew" rosnących na Svalbardzie (karłowate wierzby i brzoza), płożą się po ziemi, nie osiągając nawet 5 cm. Archipelag jest zamieszkiwany przez kilka gatunków ssaków. Spośród nich jednak, jedynie lis polarny i renifer spędzają zimę na lądzie. Pozostałe - foki, morsy, czy niedźwiedzie polarne - zimą przemieszczają się na południe. W wodach wokół Spisbergenu występuje kilka gatunków wielorybów. Wprawdzie różnorodność awifauny Svalbardu nie jest tak duża, jak w cieplejszych rejonach kuli ziemskiej, jednak szczególną atrakcję stanowią tam ogromne kolonie lęgowe kilku gatunków ptaków morskich. Najpospolitsze gatunki ptaków na Spitsbergenie to: traczyk, śnieguła i biegus morski. Jedyny gatunek zimujący na wyspach archipelagu to pardwa.
Longyearbyen od bieguna północnego dzieli 1300 km, poczas gdy odległość do najbliższej miejscowości na kontynencie europejskim - Tromso - wynosi 1000 km, a do stolicy Norwegii - Oslo - 2100 km.
Jakub Terakowski
www.terakowski.republika.pl
Bukitingi, południowa Sumatra, Jakarta, Java
Przemierzaliśmy Sumatrę z północy na południe. Wielogodzinną jazdę autobusem przerywały krótkie postoje w dżungli na toaletę czy posiłek. Bywało, że ulewa zalewała drogę lub jakiś samochód ugrzązł w błotnistym poboczu. Szczyty wulkanów odbijały blask księżyca, a my powoli zbliżaliśmy się do Równika.
Gdy go przekroczyliśmy, wypiliśmy symboliczny toast kubkiem zimnej herbaty. Niedługo później pojawiły się pierwsze zabudowania Bukitingi. Tam zrobiliśmy jednodniową przerwę.
W Bukitingi można zostać dłużej, albowiem jest tu szereg atrakcji, które warto zobaczyć. Jedną z nich jest na przykład wulkan Merapi (2891m), który ostatnią erupcję miał w 1979 roku. Jednak, aby tam się dostać trzeba wynająć przewodnika.
My zaraz następnego dnia wyruszyliśmy dalej przez wioski Bataków i później przez dżunglę w stronę Javy. Po dwóch dniach jazdy dotarliśmy do Bakauheni – miasta na południu Sumatry, z którego przeprawiliśmy się na Javę do Merek,, a stamtąd pojechaliśmy autobusem do Jakarty.
Znaleźliśmy się tam o 2.00 w nocy. W takiej sytuacji najlepiej szukać noclegu w Jalan Jaksa – turystycznej dzielnicy. Tak też zrobiliśmy.
Jakarta nie jest turystycznie atrakcyjna dla podróżników, jednakże jak się już człowiek w niej znajdzie, to koniecznie musi zobaczyć Kote – serce XVII-wiecznego holenderskiego miasta Batawia.
500 lat temu kolonialna marynarka przekształciła Jakartę w strategiczną bazę dla lukratywnego handlu przyprawami. Bazą tą była właśnie Batawia. Dzisiaj w zatłoczonej Jakarcie jest to jedno z niewielu przyjemnych turystycznych miejsc. Penetrowaliśmy tam wysoką wieżę portową, rybi targ oraz bardzo interesujące muzeum historii i sztuki Jakarty, znajdujące się w starych holenderskich budynkach stojących wokół niewielkiego rynku. Innym miejscem wartym odwiedzenia jest Merdeka – wielki plac, w centrum którego znajduje się wysoki na 137m obelisk Monas,. Jest to symbol niepodległości Indonezji.
Po zachodniej stronie Medreki znajduje się wejście do muzeum narodowego, prezentującego bardzo ciekawe zbiory. Na specjalną uwagę zasługuje kolekcja etniczna oraz niezwykła makieta przedstawiająca wulkany Indonezji.
Jakarta może zachwycić nowoczesnymi wieżowcami oraz dzielnicami handlu i rozrywki. Niektórzy mówią, że w mieście jest więcej ekskluzywnych samochodów niż w całej Indonezji. Jest to pewnie wynik wszechobecnej korupcji. Inna strona medalu jest taka, że na ulicach jest wielu żebraków, którzy żyją w skrajnym ubóstwie. Jakarta jest miastem kontrastów. Daje się je zauważyć na każdym kroku.
Najlepiej jest wsiąść do autobusu i ruszyć na wycieczkę po metropolii, jeżeli oczywiście nikomu nie przeszkadza uciążliwie snujący się w autobusach dym papierosów. Palenie należy do najprzyjemniejszych rozrywek Indonezyjczyków.
Po wyczerpującym dniu warto odpocząć w jednej z przyjemnych restauracji w Jalan Jaksa, gdzie można zanurzyć się w nocny rytm życia stolicy Indonezji – Jakarty.
INFORMACJE PRAKTYCZNE:
PRZEJAZDY:
Bukitingi-Jakarta: 250.000 R – 29 $(A/C delux, 36 h)
przejazd autobusem po Jakarcie: 3000 R
minibus po mieście Bukitingi: 1000 R
HOTELE:
SINGGALANG HOTEL (Bukitingi) – 25.000 R (w cenie darmowa kawa i herbata)
JUSRAM HOTEL (Jakarta) – 30.000 R
cena internetu w Jakarcie i Bukitingi – 10.000 R za 1h
RESTAURACJE:
wegetariański obiad w Bukitingi (talerz ryżu +2 rodzaje warzyw) – 2000 R
ten sam obiad w Jakarcie – 1500 R
piwo w restauracji – 10.000 R
butelka wina w sklepie – 8000 R
MUZEA:
Narodowe – 1000 R
Pozostałe muzea – 2000 R